فهرست مطالب

تفسیر اهل بیت (ع) - پیاپی 2 (پاییز و زمستان 1392)

نشریه تفسیر اهل بیت (ع)
پیاپی 2 (پاییز و زمستان 1392)

  • 172 صفحه، بهای روی جلد: 50,000ريال
  • تاریخ انتشار: 1393/09/01
  • تعداد عناوین: 8
|
  • محمد محمدی ری شهری صفحه 5
    صراط مستقیم، تعبیری دیگر از راه پرستش خداوند است. این بدان معناست که ویژگی های مذکور برای عبادت خدا بر صراط، منطبق است. همچنین خصوصیات برنامه هایی که خداوند با عنوان شریعت و دین برای انسان ها فرستاده است تا آنها درست و زیبا او را بپرستند و بندگی کنند، بر صراط مستقیم نیز صادق است. این ویژگی ها را در این مقاله برشمرده ایم که عبارت اند از: مطابقت با موازین عقلی، حق مداری، میانه روی و گستردگی، روشنی و یگانگی راه. برخی پیامدهای هر یک از صفات را نیز برشمرده ایم و در پایان و به مناسبت یگانگی راه، به مسئله تکثر دینی و تفاوت «صراط» و «سبیل» پرداخته ایم.
    کلیدواژگان: صراط مستقیم، سبیل الهی، میانه روی، راه روشن خدا، حق مداری، وحدت راه
  • علی راد*، مسعود حسن زاده گلشانی صفحه 32
    تفسیر موضوعی، عهده دار استخراج و اکتشاف نظریه قرآنی از مجموعه ای از آیات است. میزان گسترده ای از روایات تفسیری پیامبر9 و اهل بیت: مبتنی بر این رویکرد، ارائه شده است. تحلیل روش شناختی این روایات، موجب آشکار شدن زوایای دیگری از تفسیر موضوعی شده و امکان به کار گیری این روش ها را در قرآن، فراهم می نماید. در این مقاله، ضمن تحلیل روایات اهل بیت:، در تفسیر موضوعی، گونه ها و ویژگی های روش ایشان تبیین شده است. روش های به کار رفته در روایات تفسیر موضوعی، در دو زمینه قابل بررسی است: نخست، راه کارهای دستیابی به آیات استنادی ائمه توسط افرادی که توان تعامل آنها با قرآن، پایین تر از سطح معصومان است؛ و دیگری تبیین و جمع بندی این آیات جهت دستیابی به نظر قرآن.
    در این راستا جستجو از طریق کلید واژه، جستجوی مفهومی، آگاهی از اطلاعات پیرامونی آیات و استنطاق آیات، کارآمد است.
    کلیدواژگان: روایات تفسیر موضوعی، روش شناسی، گردآوری آیات، استنطاق، نظریه تفسیری اهل بیت (ع)
  • عبدالهادی مسعودی*، سیدمحسن صفایی صفحه 52
    در کنار تلاش های ستودنی پژوهشگرانی که نقش قرآن را در آثار شیخ مفید، برجسته نموده اند، هنوز مشی تفسیری او، آن گونه که شایسته این شخصیت بزرگ است، معرفی نشده است. او عقل مدارانه و با تکیه بر معارف ناب اهل بیت:، روایات تفسیری را در تبیین قرآن به کار بست و در هر جا که نیاز بود، به تحلیل و نقد آنها پرداخت. طبیعی است که این الگوی تفسیری نظام مند، بدون داشتن مبانی درست و پایبندی به آن در فرآیند تفسیر، امکان پذیر نبوده است. در این مقاله، برخی از مهم ترین این مبانی مورد بررسی قرار گرفته است.
    کلیدواژگان: مبانی تفسیری، نظریه صرفه، تحریف و نسخ قرآن، تفسیر اجتهادی، حجیت ظواهر، عترت مداری
  • مریم کریمی تبار* صفحه 79
    برخی مخالفان اسلام با هدف اسلام ستیزی بر آن شده اند تا آموزه های قرآن را خشونت-آمیز و غیراخلاقی معرفی کنند. برای این منظور به آیاتی که در آنها، برای مجرمان مجازات های سختی چون قصاص، قطع دست و تازیانه و...در نظر گرفته شده، استناد کرده و به شبهه افکنی دست یازیده اند. در این مقاله، ضمن تبیین شبهه، با تامل و مداقه در آیات جزایی قرآن و نیز با استمداد از روایات مبین آن، روشن می گردد که خشونت در احکام جزایی قرآن، در جهت انتباه و اصلاح فرد و جامعه است و نوع و شدت مجازات های مورد نظر قرآن، لازمه بازدارنده بودن آنهاست. از این رو، نمی توان قرآن را به سبب تشریع برخی احکام جزایی، متهم و محکوم به خشونت ورزی و نادیده گرفتن اصول و ارزش های اخلاقی نمود.
    کلیدواژگان: شبه، غیر اخلاقی، خشونت، فلسفه مجازات، بازدارندگی
  • حیدر عیوضی (عماد)* صفحه 95
    حضرت مریم ع از شخصیت های مشترک میان اسلام و مسیحیت است که متون مقدس هر دو دین، از ایشان تجلیل کرده اند. مقدمه این مقاله به فقه اللغه کلمه مریم می پردازد، چه این که امروزه مباحث زبان شناسی، یکی از پیش نیازهای مطالعات تطبیقی در ادیان است. سپس با تامل بر برخی از بخش های اناجیل درباره مریم3، به جایگاه مریم شناسی در الهیات نظام مند مسیحی و سیر تحول آن می پردازیم. در ادامه، ضمن ترسیم چهره این بانوی ارجمند در قرآن به برخی از اشکالات مطرح شده به وسیله مسیحیان که ناشی از سوء فهم برخی از آیات است، پاسخ خواهیم داد. نگارنده معتقد است تلاش های اصلاح طلبان مسیحی، بویژه در دوره معاصر، در اسطوره زدایی از مسیحیت، لبیک به دعوتی است که قرآن کریم، قرن هاست به آن دعوت می کند.
    کلیدواژگان: اسلام، مسیحیت، مریم مقدس، قرآن و عهدین
  • محمود ملکی تراکمه ای صفحه 111
    این مقاله بر آن است که میراث مکتوب تفسیری شیعه در دوران حضور امامان در مدینه را بر اساس «عنوان پژوهی» بازشناسی کرده، گوناگونی آنها را بشناساند، حضور عنوان های مختلف و فراوان تفسیری را در این دوران نشان دهد. دو کتاب فهرست شیعی نجاشی و شیخ طوسی، یعنی فهرست مصنفی الشیعه و الفهرست، منابع اصلی ما در این پژوهش است. سی مولف با 43 قرآنی، در این حوزه تفسیری حضور دارند که اهتمام شیعه به قرآن و نیاز جامعه شیعی به این گونه آثار را نشان می دهد.
    کلیدواژگان: مدرسه مدینه، میراث شیعه، تاریخ تفسیر، میراث پژوهی
  • محمد امین ربانی* صفحه 129
    در این فهرست واره، منابع درباره تفسیر القمی و مآخذ مرتبط با مولف آن «علی بن ابراهیم قمی» معرفی شده اند. نویسنده در دو بخش، به معرفی چاپ های مختلف این تفسیر و ترجمه آن و نسخه های خطی و آثار درباره آن می پردازد. منابع ارائه شده، به زبان فارسی و عربی اند و آثار انتشار یافته از آغاز تا آبان 1392 ش را در بر می گیرند. در مجموع، 156 ماخذ در این کتاب شناسی معرفی شده اند که چهارده منبع: کتاب مستقل، 73 منبع: کتاب مشتمل، 49 منبع: مقاله و هشت منبع: پایان نامه اند. در بخش پایانی، پنج نمایه افزوده شده اند تا دسترسی آسان به منابع را در گونه های مختلف فراهم آورند.
    کلیدواژگان: تفسیر القمی، کتاب شناسی، علی بن ابراهیم قمی، تفاسیر روانی شیعه
  • خلاصه مقالات
    صفحه 165
|
  • Muḥammad Muḥammadī Rayshahrī* Page 5
    The straight path (al-Ṣīrāṭ al-Mustaqīm) is another expression for the route of true worship; that is to say, the specificities of the worship of God are identical with the characteristics of the straight path. Similarly, the acts and rituals of the revealed law or religion with which man should comply in the course of his thralldom correspond to the manifestations of the straight path. These specificities consist in correspondence to rational standards, the following of the truth, moderateness, clarity and unity of the path. In this context, we have highlighted the necessary consequences of these specificities one by one, the problem of pluralism and the difference between ‘Ṣiraṭ’ and ‘Sabīl’.
    Keywords: The Straight Path, divine ways, moderateness, the clear divine route, righteousness, unity of the path
  • Ali Rad*, MasʿŪd Hasanzādeh GulshānĪ Page 32
    Thematic exegesis is intended to bring to light the Qurʾānic theories and perspectives from a collection of verses. There are a great number of traditions handed down from the Prophet and his household based on such approach. The present paper examines Ahl al-Bayt’s method in thematic exegesis to discover its types and properties. In this context, such investigations as search for keywords, search on the basis of themes and subjects, facts related to the Qurʾān, and thorough examination of verses, are highly significant.
    Keywords: thematic exegesis, Methodology, collection of verses, thorough examination of verses
  • AbdulhādĪ MasʿŪdĪ*, Muhsin Ṣafā Page 52
    In spite of the scholars’ efforts to highlight the great significance of the Qurʾān in the works of Shaykh Mufīd, there are no serious studies to treat his approach to the Qurʾānic commentary. Relied on the Ahl al-Bayt’s true teachings, he took a rational approach, examining or criticizing the reports coming down from Ahl al-Bayt. The present paper sheds light on the principles and methods applied by Shaykh Mufīd in his commentary on the Qurʾān
    Keywords: Exegetical approach, pure theory, Qurʾān alteration, abrogation, commentary on the basis of independent judgment, authoritativeness of prima, facie meanings, Ahl al Bayt centrality
  • Maryam KarĪmĪ Tabār* Page 79
    A number of critics of Islam have endeavoured, among others, to describe Qurʾānic teachings as violent, harsh and inconsistent with moral standards. In order to support their claim they have quoted these Qurʾānic verses that treat the punishment of the wrongdoers by stoning, cutting off the hands, retaliation, etc, and so they have attempted to cast doubts about the Qurʾān. The present paper examines these verses in light of the traditions and verifies by evidence that severity and intensity in divine-law rulings are meant to reform the individual and society and to draw man’s attention to the necessary consequences of his acts. On this basis, it is unwise to charge the Qurʾān with violence and disregarding moral principles due to the legitimation of some penal laws.
    Keywords: Doubts, violence, recompense, deterrence
  • Haydar EywaḌĪ* Page 95
    The sacred texts in Christianity and Islam pay tribute to, and express admiration for, Mary. At the beginning of the paper we have shed light on the lexical meaning of the word Maryam / Mary, given that linguistic studies play a key role in comparative religion studies. We have then examined Mary’s rank from the perspective of the Christians as in reflected in the Gospel. We have, in the end, provided a portrait of this supreme lady in light of the Qurʾānic verses and replied to the erroneous impressions posed by the Christians owing to their misunderstanding of the wise Book. The efforts of the contemporary Christian reformers to purify the Gospel of legends are nothing but a compliance with the call of the Qurʾān long ago.
    Keywords: Islam, Christianity, Virgin Mary
  • MaḤmŪd MalikĪ* Page 111
    The present paper studies the Shīʿī exegetical heritage in Medina in the age of the Īmāms (upon whom be peace), its rank, its characteristics and its main categories. Fihrist Musannifī al-Shīʿa by al-Najāshī and al-Fihrist by al-Ṭūsī represent the two reliable sources of this study. We have laid our hands on 30 authors with 43 Qurʾānic works during that period, which unveils the Shīʿītes’ interest in the Qurʾān and their need for such writings.
    Keywords: The school of Medina, Shīʿī heritage, history of exegesis, study of heritage
  • MuḤammad AmĪn RabbanĪ* Page 129
    The present paper provides an extensive bibliography of Tafsīr al-Qummī and its author ʿAli ibn Ibrāhīm. It covers all the editions, translations and manuscripts of the book in addition to the works written concerning it in Arabic and Persian. These sources can be classified into 14 independent books, 73 related studies, 49 essays and 8 theses. Finally, we have added five topical indices in order to make it easy for the reader to refer to the sources in different manners.
    Keywords: Bibliography, Tafsir Al Qummi, manuscripts